Nederlands biodiversiteitsbeleid 2012-2017

Nederland bleef in deze jaren het beleid voor de bescherming van biodiversiteit baseren op afspraken en richtlijnen vanuit de Verenigde Naties en de Europese Unie. Er was echter geen specifiek beleidsprogramma. In plaats daarvan werd e.a. uitgewerkt in een aantal separate documenten en brieven aan de tweede kamer.

Het Nederlandse biodiversiteitsbeleid stoelde in de betreffende jaren op twee pijlers: 1) bescherming en beheer van natuur en biodiversiteit in Nederland, en 2) het duurzaam gebruik van biodiversiteit en ecosysteemdiensten als 'natuurlijk kapitaal'. Een weergave van dat beleid (alsmede bredere informatie over biodiversiteit) is ook te vinden in een editie uit 2012 over biodiversiteit van het kwartaaltijdschrift ‘Cahier’.

Behoud en versterken van de Nederlandse natuur

Bij het natuurbeleid bleef de Rijksoverheid verantwoordelijk voor de kaders en ambities. De provincies echter, kregen een grotere verantwoordelijkheid voor het invullen en uitvoeren van het beleid. Deze decentralisatie van het natuurbeleid was in 2011 vastgelegd in het decentralisatieakkoord Natuur. Lees meer hierover in de sectie 'Beleid en Biodiversiteit in Nederland'.

In de periode vanaf 2012 werkten natuur- en kennisorganisaties voor enige tijd samen aan uitwisseling van praktijkkennis rond natuurbeheer via een specifiek webportaal (Natuurportal). Zie hier voor een video daarover.

Beheer en duurzaam gebruik natuur Caribisch Nederland

De rijksoverheid kreeg in 2010 een specifieke verantwoordelijkheid voor goed beheer en duurzaam gebruik van de natuur in Caribisch Nederland (Bonaire, St Estatius en Saba). In 2013 formuleerde het kabinet gericht natuurbeleid voor deze drie Caribische eilanden:

Natuurbeleidsplan Caribisch Nederland 2013-2017.
Zie ook: Natuurbeleidsplan Caribisch Nederland 2013-2017, aanbiedingsbrief.

Lees verder over natuurbeleid in Caribisch Nederland.

Internationaal behoud en duurzaam beheer van natuurlijk kapitaal

De overheid wilde in deze jaren speciale aandacht voor nationaal en internationaal behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit. De overheidsplannen hiervoor staan in de Uitvoeringsagenda Natuurlijk Kapitaal (juni 2013). De daarin geformuleerde doelstelling was om in uiterlijk 2020 veerkrachtige ecosystemen en ecosysteemdiensten te hebben. Deze moeten bijdragen aan biodiversiteit, water- en voedselzekerheid, armoedebestrijding en welzijn. Het advies ‘Groene Groei’ van de Taskforce Biodiversiteit en natuurlijke Hulpbronnen werd ook meegenomen in de agenda. De uitvoeringsagenda kende 16 actiepunten, verdeeld over vier prioritaire thema’s en een dwarsdoorsnijdend thema (bewustwording). Het laatste onder andere te realiseren door verbinding met het programma Duurzaam Door: Sociale innovatie voor een groene economie.

Actiepunten t.a.v. Duurzame productie en consumptie, duurzame ketens:

Meer hout uit duurzaam beheerde bossen op de Nederlandse markt;
Ketenpartijen bij elkaar brengen via Ronde Tafel Duurzaam Hout;
Eerlijke afspraken over gebruik van plant genetisch materiaal;
Duurzame productie van biomassa voor elektriciteit en warmte;
Natuur beschermen op landschapsniveau in productiegebieden van agrogrondstoffen;

Lees verder ook:

Verduurzaming van internationale handelsketens (publicatie PBL 2013)

Actiepunten t.a.v. Duurzame visserij en behoud van het mariene milieu:

Beter beschermen van Caribisch koraal;
Beschermd gebied maken van Sargassozee;
Plastics in zee aanpakken;
Herstellen gedegradeerde ecosystemen in het mariene milieu;

Actiepunten t.a.v. Duurzame landbouw en bescherming van biodiversiteit:

Gewasbeschermingsmiddelen de natuur minder laten belasten.
Herstellen gedegradeerde ecosystemen op het land;
Biodiversiteit en voedselproductie in balans brengen. Zie ook de brochure voor boeren als natuurondernemer;

Actiepunten t.a.v. meten en waarderen van natuurlijk kapitaal:

Maken van een digitale atlas van onze ecosysteemdiensten;
De economische waarde van ecosysteemdiensten inzichtelijk maken door TEEB-studies (The Economics of Ecosystems and Biodiversity, 2011-2013);
Natuurlijk kapitaal en economie in de statistieken. Als vervolgstap in de concretisering van de TEEB-studies in Nederland werd een tweejarig (2014-2015) programma ("Natuurlijk Kapitaal Nederland", afgekort NKN) uitgevoerd door het Planbureau voor de Leefomgeving. In dit programma werd de kennis uit de (nationale en internationale) TEEB-studies uitgetest in concrete beleidstrajecten (zoals bij de implementatie van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en internationale handel) en in besluitvormingstrajecten van overheden en bedrijven (zoals in het Deltaprogramma en de bescherming van grondwater en verduurzaming van produktieketens). Verder werden recente ervaringen met ecosysteemdiensten in Nederland geëvalueerd en leerervaringen uit andere studies verzameld. Dit NKN-programma leidde tot een synthese-rapport ‘Natuurlijk Kapitaal: naar waarde geschat’ t.a.v. het integreren van natuurlijk kapitaal in beleids- en bedrijfsprocessen.
Nederlands bedrijfsleven schat het Natuurlijk Kapitaal op waarde. In het kader van dit actiepunt werd op 20 november 2012 een side event georganiseerd tijdens het Nationaal Duurzaamheidscongres onder de titel ‘Biodiversiteit: kansen voor bedrijven’. Verder vond op 14 april 2014 een seminar ‘Circulaire Economie en Biodiversiteit’ plaats.

In het kader van het stimuleren van bewustwording werd in 2012-2013 ook ingezet op zogenaamde 'Biodiversiteit ActiePlannen (BAP)'. Daarvoor was er een speciale website waarvan de inhoud hier is gearchiveerd. In een animatievideo over deze Biodiversiteit Actieplannen werden de voordelen belicht van biodiversiteit in de wijk en ten behoeve van milieukwaliteit, waterberging en recreatie.

In 2016 werd bovendien een sub-site van biodiversiteit.NL aangemaakt, specifiek gericht op ‘Kansen voor Biodiversiteit in de Stad’ (waarvan de inhoud hier is gearchiveerd).

Green deals

Om het ondernemers en beheerders makkelijker te maken om in natuur te investeren, kunnen zij sinds 2011 Green deals afsluiten met de overheid. In zo’n Green deal worden afspraken gemaakt over bijvoorbeeld innovatie, kennisontwikkeling en –kennisverspreiding, en het versnellen van vergunningprocedures. Sinds zijn er ruim 200 Green deals afgesloten. Veel daarvan gaan over biodiversiteit, bijvoorbeeld tijdelijke natuur op bedrijventerreinen, biomimicry, duurzame buitenruimte, duurzaam hout, etc. Andere Green deals, zoals verduurzaming betonketen, hebben ook een gunstig effect op biodiversiteit.

De Green Deal Bevorderen Duurzaam Bosbeheer (2013-2015), bijvoorbeeld moest ertoe leiden dat het aandeel hout uit duurzaam beheerde bossen op de Nederlandse markt toeneemt. Ook was de rijksoverheid samen met het IDH ‘founding partner’ van de EU Sustainable Tropical Timber Coalition (EU STTC), opgericht in november 2013. De toenmalige regeringscoalitie wilde de vraag naar tropisch hout uit duurzaam beheerde bossen verhogen.

Rijksnatuurvisie 2014

Hoe gaan we in de toekomst met de natuur om? Deze vraag wordt beantwoord in de Rijksnatuurvisie 2014 'Natuurlijk Verder' Lees meer hierover in de sectie 'Beleid en Biodiversiteit in Nederland. Het motto is: 'Natuur terug in het hart van de samenleving'. Veel organisaties en partijen gaven hun inbreng, aan Groene Tafels, de Natuurtop van 22 juni 2013, en de ‘Natuurkaravaan’, een serie van zes kleinschalige gesprekken (tussen 26 februari en 10 maart 2014) door het ministerie van EZ met maatschappelijke initiatieven in Nederland. Tijdens het karavaangesprek is ingegaan op de betekenis van natuurinitiatieven zoals het vergroenen van wijken, gezamenlijk opwekken van groene energie of onderhouden van een stuk natuur: wat betekenen deze initiatieven voor de betrokken mensen?; wat betekenen ze voor natuur(beleving)?; Hoe krijgt dit type initiatieven meer ruimte?; Wat kan de overheid daaraan bijdragen?

Een van de manieren waarop de rijksoverheid invulling gaf aan de Rijksnatuurvisie was via het SynergieProgramma Natuur en Gastvrij Ondernemen. In de Rijksnatuurvisie staat een omslag in denken en doen centraal: natuur hoort midden in de samenleving thuis, een reden voor een minisymposium over het onderwerp ‘drijfveren voor natuurbeheer’.

Overige Beleidsdocumenten 2012-2017:

Nieuwsarchief

Gedurende de periode 2012-2014 werden op Nederlandse CHM website nieuwsberichten geplaatst. Deze zijn hier gearchiveerd.